Altı yıllık tıp eğitimin son yılı ilk beş yıla göre belirgin farklılıklar gösterir; öğrenciler teorik ders ve laboratuvarlar pratiklerine kıyasla daha çok hastaya sağlık hizmeti verilen ortamlarında bulunurlar. Bu sürecin yapılandırılmasında “hasta güvenliği”, “çalışan güvenliği” ve “öğrenci güvenliği” en önemli hususlardır. İntörnlük eğitiminin en başından itibaren öğrencinin eğitim ortamının değiştiği her durumda gerekli oryantasyon sağlanmalı ve yeterli seviyede eğitimler verilmeli, görevleri ve sorumlulukları resmi yönetmeliklerle tanımlanmalıdır. Bu amaçla oluşturulacak öğrenim hedeflerinin, uygulanacak metotların ve eğitim olanaklarının tanımlandığı rehber ve karneler önemli araçlardır. (1) UTEAK tarafından yayınlanan 2020 Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi Ulusal Standartları’nda da belirtildiği gibi TS. 4.2.2. Stajyer ve intörnlerin klinik eğitim ortamlarındaki görev ve sorumluluklarını tanımlamış ve bilinir hale getirmiş olmalıdır. (2) Mezuniyet sonrası döneme ait belirsizlikler, yaklaşan Tıpta Uzmanlık Sınavı (TUS), bağımsız hekim olarak hazır bulunma durumuna ait kaygılar, eğitim programının belirsizliği, eğitim döneminde eğiticiler ve diğer sağlık çalışanları ile yaşanabilecek olumsuz durumlar, hasta ve yakınlarının olumsuz davranışı, maddi sıkıntılar, hastane içindeki fiziksel yetersizlikler, eğiticilerin (öğretim üyelerinin) yaşamakta olduğu güçlükler (nicelik, nitelik, iş yoğunluğu, eğitime zaman ayırma), tükenme duygusu gibi unsurlar öğrenci motivasyonu ve öğrenim hedeflerine ulaşmak konusunda önemli engellerdir. (1)
Ülkemizde hali hazırda bir pandemi süreci devam ederken intörn hekimler olağan kaygılarının yanı sıra kendi hayatları için de endişe duymaya başlamışlardır. Böylesine olağanüstü bir durumda salgınla mücadele edebilecek bilgi ve becerileri değerlendirilmeden, henüz öğrenci statüsünde olan intörn hekimlerin hastanelerde yeterli koruyucu ekipman olmadan ve enfeksiyon kontrolü eğitimleri verilmeksizin çalıştırılmaları doğru değildir. Gerekli ekipman ve eğitimler sağlandığı takdirde intörn hekimler hayatlarını kaybetmekten endişe duymadıkları bir ortamda, hastane ortamında eğitimlerine gönüllü bir biçimde devam edecekler ve bu eğitim sürecinden fayda sağlayacaklardır. Söz konusu şartlar dahilinde 2020-2021 eğitim öğretim yılı güz dönemine başlayacak olan 6.sınıf öğrencilerinin pandemi önlemleri kapsamında bazı fakültelerde ertelenen eğitimlerinin mezuniyetten önce telafi edilmesine özen gösterilmelidir. Öğrenci güvenliği için gereken asgari önlemlerin alınması 6.sınıf öğrencileri başta olmak üzere hastanede eğitim görecek bütün tıp öğrencilerinin eğitimindeki aksaklıkları azaltacaktır.
Pandemi koşullarında hem eksiksiz hem de riskten uzak bir eğitimin gerçekçi bir hedef olmaması ile birlikte yarar-zarar dengesini iyi hesaplanmalıdır. Hekimlik hayatına bu zor dönemde başlayacak olan nesillerin mesleki özgüvenlerine gelebilecek zararların önlenmesi, sağlık sistemimiz için hayati önem taşımaktadır.
Bizler de Türk Tıp Öğrencileri Birliği ve Avrupa Tıp Öğrencileri Topluluğu - Türkiye olarak aşağıdaki kurumları harekete geçmeye davet ediyoruz:
Tıp Fakültelerini;
- 6. Sınıf öğrencilerinin hala öğrenci statüsünün devam ettiği ve sahip oldukları bu statüden yola çıkarak temel öğrenci haklarına sahip olduklarının kabul edilmesi.
- Yüz yüze eğitim için çağrılan 6. Sınıf öğrencilerinin kendilerini koruyabilmelerine imkan sağlamak adına gerekli ekipmanların ücretsiz olarak öğrencilere temin edilmesi.
- Eğitimini hastanelerde sürdürecek olan tıp öğrencilerine öğrenci güvenliği üzerine eğitim verilmesi.
- Mevcut riski hafifletmek adına 6.sınıf öğrencilerinin eğitimlerinin hibrit sistem ile sürdürülmesi ihtimallerinin gözden geçirilmesi.
- Henüz Tıp Eğitimi Ana Bilim Dalı bulunmayan fakültelerin ivedilikle açması. Var olan Tıp Eğitimi Ana Bilim Dallarının ise etkinliklerinin arttırılması.
- Yaşanan COVID-19 Pandemisinden ders çıkarılarak bu gibi kaotik süreçlerin daha sistematik yürütülmesi adına Sosyal Güvenirlik komisyonlarının oluşturulması.
- İntörn temsilcilerinin daha etkin kılınarak Öğrenci-Dekanlık arasındaki iletişimin kuvvetlendirilmesi.
Yüksek Öğrenim Kurumunu;
- 6. sınıf öğrencilerinin görev ve sorumluluklarının açıkça belirtildiği yönergelerin yayınlanması ve var olan yönergelerin gözden geçirilmesi.
- Fakültelerin 6. Sınıf öğrencilerinin pandemiden korunması adına gerekli tedbirleri aldığının, gerekli eğitimlerin verildiğinin ve gerekli materyalleri sağladığının denetlenmesi.
- Tıp fakültelerinde pandemi döneminde verilen eğitimlerde eksiklik yaşanmaması adına fakülteler için eğitimde yapılacak değişiklikler için uyulması gereken standartların belirlenmesi ve fakültelerin denetlenmesi.
- Sahada çalışan 6. sınıf öğrencilerinin özlük haklarının tüm tıp fakülteleri için standardize edilmesi ve denetiminin sağlanması.
- Artan tıp fakültesi sayılarının hem tıp eğitimi hem de toplum sağlığı açısından değerlendirilmesi
(1) YÖK, Tıp Eğitiminde İntörnlük Çalıştayı Raporu,2018
(2) UTEAK 2020 Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi Ulusal Standartları